ЗА ЦЕЛТА НА СТУДЕНТСКОТО ОРГАНИЗРАЊЕ

Секоја организација постои затоа што се обединува околу некоја цел. А целите се постигнуваат со предизвикување на промени. Промените се предизвикуваат со здружување и делување. Со здружување настануваат организации. Здружувањето,за да e ефективно и ефикасно треба да е доброволно и масовно.

Триесет илјади македонски студенти се здружени во ССУКМ, СПУКМ, или како и веќе да се вика организацијта која треба да не обединува на универзитетско ниво. Триесет илјади се голема бројка. Голема маса на индувидуи. И сите тие се незадоволни!!! За сето време на Mакедонската независност, тие се незадоволни и маргинализирани. А што се промени од нивното незадоволство? Ништо.

Освен што секоја година редот за чекање на студентски прашања е се подолг и се потешко се добива место во се поруинираните студентски домови?
А, да, се укина и и категоријата на слободни говори на традиционалната ораторска вечер на правниот факултет со едноставно образложение ни треба еволуција! Каква глупост. Каков парадокс. Ретроактивна еволуција не е еволуција. Тоа е погубување на слободата на мислата и слободата на говорот! Тоа е срам за правото и правната држава, исто како што е срамно затварањето на студентското радио и укинувањето на студентскиот правобранител!

На сето ова, никој не реагираше. Или можеби реагираше на само нему познат начин, и ништо не промени.

Тоа ме натера да се запрашам која е целта на студентското организирање и зошто воопшто постојат студентски сојузи? Дали постојат за да изигруваат филандендров во неција дневна соба или навистина работат нешто?
После кратко истражување, имав што да видам.

Во Холандија се организирани како синдикати. При еден од универитетите имаат формирано дури и своја локална политичка партија при што на секои избори имаат барем едно место во градскиот совет, што им овозможува поголемо влијание, пристап до информации и фондови, и редовен контакт со институциите. Во секоја година од мандатот на советничката позиција доаѓа нов студент, за да се зачува транспарентноста. Една од студентските унии овозможува дури и здравствено осигурување.

Во Канада, нема што не прават. За пример ќе го посочам само фактот дека во 2007 година излобираа од Владата 800000000 долари плус за нивни иницијативи и социјални трансфери за студентите. Во 1998 година формираа т.н. Милениумска фондација за школарини која и ден денес дава стипедии и грантови на студентите на кои им е потребна помош.

Па и да не отидеме подалеку од Балканов, во Грција, студентската организација реализира најразлични проекти, дава обуки, организира петиции, организира демонстрации!!! Секоја пролет има нови студентски избори за да се осигура независноста од владејачката гарнитура и најдобро да се реализираат студентските интереси.

Во многу европски земји, ваквите студентски унии овозможуваат пракса за студентите, работа со скратено работно време, стипендии и обуки. Тие се активни членови на граѓанското општество и силни лоби групи во политичкиот живот.

Кај нас пак, се чини дека студентската организација е само пион во политичката игра. Слепо црево на обрзовната транзиција, заостаток од некој систем кој се бориме да го прекратиме а упорно не ни успева. Наместо да бидеме лидери, ние сме придружба и се прилепуваме кон актуелната власт за да ги полниме плоштадите после дадените, но неостварени ветувања на владејачката политичката гарнитура. И така е веќе 18 години. Што е најтрагично, најголем дел од нас не се ни трудат да сменат нешто, што од незнаење, што од лични интереси, што од страв. Страв. Зошто страв? Не сме еден, не сме петмина, не има најмалку 30000 секоја година. И сите сакаме промени, а не е промена тоа што “Месечината се врти околу Земјата”. Дури и на актуелните студентски лидери им е смачено од неправење ништо. Сите сакаме да живееме подобро, да имаме поквалитетно образование, да имаме коректен човечки, а не автократски однос со колегите и професорите. Тогаш, што чекаме?

Весна Поповска

Конкурсни услови

По официјалниот почеток на кампањата за студентски “лидер” на УКИМ би сакал да обрнам внимание на самиот конкурс по кој се избираа кандидатите за влез во изборната трка, а воедно би ја посочил и апсурдноста на структурна поставеност на студентското раководење, кое наликува на се, само не на парламент (како што го условуваат).

1.По кратка анализа на конкурсот за нов претседател на т.н Студентски парламент, најпрво би ги советувал идните потенцијални кандидати да не се мачат со пријавување, туку одма да се искачат скалило погоре и со време да започнат со подготовка на својта кандидатура за претседателските избори на РМ во 2014. Ова го велам од причина што шансата да се исполат условите за претседател на РМ се далеку пообјективни од оние на СПУКМ. За почеток ќе се осврнам на еден од условите во конкурсот кој вели дека кандидатот треба да собере 3000 студентски потписи за да се верификува неговата кандидатура. Прво што ми доаѓа на ум е тоа што никаде во самиот конкурс ниту пак во правилникот за избори не пишува во колкав временски период треба да се соберат потписите. Нејсе тоа туку, доколку направиме компаративна анализа (читај: проста математика) со потребните гласови за кандидатура за претседтел на РМ, ќе дојдеме до заклучок дека за да влезеш во изборна трка за претседател на СПУКМ ти треба поддршка од 5% од студентите, додека за претседател на РМ оваа бројка е далеку помала и изнесува 0,58% од граѓаните со избирачко право. Или конкретно доколку би се почитувал истиот процент на поддршка кој е потребен кај студентите со оној на претседателските избори на РМ, тогаш идниот претседател на РМ би требал да собере 100 илјади потписи, наместо досегашните 10 илјади.

Да не заборвиме дека на последните студентски избори, двајцата кандидати заедно на денот на изборите собраа нешто повеќе од 7000 гласови. или бедни 17.5 % гласови од студентската популација, што отвара пак прашање за легитимноста на студентскиот лидер кој се избира без никаков изборен праг, по мнозински изборен модел кој згора на се продуцира и изгубени гласови.

Следно нешто што е интересно да се продискутира од самиот конкурс е времетрањето на самиот мандат. “Изборите за Претседател на Студентскиот парламент се одржуваат на секои две години” вака стои во изборниот правлиник, но ние како исклучително трпелива студентска багра го частевме сегашниот лидер уште полни 6 месеци мандат. За работите да бидат поинтересни претседателот Малчевски објаснува дека се повлекува од функцијата претседател поради тоа што сакал да дипломира на природно-математичкиот факултет, нешто што не можел да го стори се додека е претседаетл на “студентскиот парламент” при УКИМ. По сеизгледа ни самиот претседател не е запознаен со статутот на својата организација каде член 43 вели: “За Претседател на Студентскиот Парламент на Универзитетот исто лице не може да биде избрано два пати едно по друго”. Очигледно е дека правилата за оваа (не)студентска банда се ништо повеќе од чиста формалност, која може да се менува кога ќе им дојде напамет.

Навлегувајќи подлабоко во небулозите од конкурсот вреди да се спомене и условувањето за минимум две годишно активно учество во студентското движење на УКИМ (читај: искуство во самоиловото царство), при што не е дефинирано што точно значи активно учество. Па се прашувам дали под активно учество се подразбира спортка активност од типот тунир во мал фудбал и ракомет (за тоа се цареви), дремење во канцелариите на СПУКМ, или пак се мисли на активното затворање на студентските гласила и активната незаинтересираност кон студентските иницијативи и протести. И како и за се друго така и овде има контрадикторност помеѓу конкурсот за избори и статутот на СПУКМ. Имено во конкурсот се вели дека е потребно две годиншно искуство, а во статуот се вели дека “Претседателот на Студентскиот Парламент на Универзитетот мора да биде член на Студентскиот Парламент на Универзитетот или Студентскиот Парламент на факултетот најмалку 1 година пред да биде избран за Претседател”.

Како шлаг на се, да не заборавиме дека ние сме редок пример, веројатно во групата на земји како што се Бурунди и Буркина Фасо, каде постои студентски парламент без пратеници. За жал, Студентскиот Парламент на Универзитетот “Св. Кирил и Методиј” e само преименуван наследник на поранешниот Сојузот на студенти.

Гореспоменативе и пар други нерегуларности се вистинско огледало за демократскиот дух во кој се одвиваат претседателските студентски избори. Овие избори сите заедно ќе стискаме палци да не го киднапираат претседателот на изборната комисија, како што тоа се случи на предходните избори со Хисан Амети, кој пак е приказна за себе. Човекот 3 пати во еден ден се предомисли дали го киднапирале.

2. Во врска пак со сегашната поставеност на студетското организирање, за разлика од перцепцијата на многумина кои сметат дека со доаѓање на права личност на чело на СПУКИМ ситуацијата ќе се подобри, јас сметам дека тоа нема да смени ама баш ништо, од повеќе причини;

Прво, идентификацијата со лидер aka реформатор е безначајна. На ваквата структурна поставеност на СПУКИМ не и треба реформа, која по дефиниција подразбира унапредување или подесување на сегашниот систем, туку, ваквиот систем треба да се отфрли, урне и да се започне со градење на нов, кој ќе се базира на сосем различни начела од постоечкиот. Тоа во кратки црти подразбира отвореност и демонополизација,(односно можност за влегување на разни студентски групи (формални и неформални) во управувачкиот процес), транспарентност во работењето и можеби најбитно од се, составување на вистинско меѓууниверзитетско претставничко парламентарно тело.

Ова звучи убаво ама со оглед на дефокусираноста на нашите студенти од нивните вистински проблеми и безрезервното приоретизирање на нивните партиски симпатии, сметам дека процесот на преврат е и те како сложен и долг.

Згора на се, некој мислел на време, па ги расштркал сите факултети и студентски домови низ цело Скопје, неоставајќи просотор за создавање на јадро во студентските кампуси.

Недалеку од кај нас, студентот е симбол на ентузијазам, ревност, воодушевеност, преданост, жар, загреаност, поборство, фанатизам, верност, гнев, посветеност, предаденост...додека кај нас студентаријата е симбол на аморфност, лутање, поткупливост, плашливост и тотална незаинтересираност.

Мартин Галевски